TikTok và các video ngắn của ứng dụng này đã có mặt tại Mỹ vào năm 2018 với tư cách là phiên bản toàn cầu của ứng dụng Douyin của Trung Quốc.
Ngày nay, nền tảng truyền thông xã hội đã ăn sâu vào nền văn hóa tiêu dùng của người Mỹ, làm rút ngắn thời hạn sử dụng của các xu hướng và thay đổi cách mọi người tương tác với thực phẩm và thời trang.
Sự phổ biến của TikTok cùng với nguồn gốc của ứng dụng này tại Bắc Kinh đã khiến Quốc hội Mỹ, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia, thông qua một đạo luật cấm ứng dụng chia sẻ video này trừ khi công ty mẹ tại Trung Quốc bán cổ phần của mình.
Cả công ty ByteDance và TikTok đều đã kiện dựa trên cơ sở Tu chính án thứ nhất. Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Mỹ bảo vệ quyền tự do tôn giáo, ngôn luận, báo chí, lập hội và quyền kiến nghị.
Mặc dù nền tảng này đang phải đối mặt với thời kỳ bất ổn, nhưng sức ảnh hưởng của nó vẫn không thể phủ nhận.
Ảnh: TikTok
Ví dụ, sự quan tâm đến phấn má hồng tươi và son môi nâu tăng vọt vào năm 2023 sau khi mỹ phẩm này xuất hiện trong các video TikTok với kiểu trang điểm được gắn nhãn là "cô gái lạnh lùng" và " latte ".
Sự phong phú của các mốt quần áo với những cái tên kỳ quặc, từ "cottagecore" đến "coastal grandma", cũng có được sự lan tỏa rộng rãi nhờ TikTok.
Rất nhiều cơn sốt TikTok chỉ kéo dài một hoặc hai tuần trước khi mất dần sức hút. Tuy nhiên, ngay cả những xu hướng nhỏ cũng thách thức các doanh nghiệp giải mã xu hướng nào đáng để tích trữ.
Theo Trung tâm nghiên cứu Pew có trụ sở tại Mỹ, phần lớn trong số hơn 170 triệu người Mỹ sử dụng TikTok đều thuộc nhóm tuổi dưới 30 được các nhà bán lẻ ưa chuộng.
Cho dù có phải là người hâm mộ nền tảng này hay không, người mua sắm vẫn có thể có khoảnh khắc #tiktokmademebuyit mà không cần biết câu chuyện nguồn gốc đằng sau một sản phẩm bắt mắt.
Điều gì khiến TikTok trở thành người đi đầu xu hướng so với các nền tảng tiền nhiệm? Các nhà nghiên cứu và nhà phân tích tiếp thị thường mô tả thuật toán đề xuất được cá nhân hóa của nền tảng này là "bí quyết thành công" của TikTok.
Công ty tiết lộ rất ít về công nghệ mà họ sử dụng để đưa thông tin vào mục "Dành cho bạn" của người dùng.
Những người tham gia giơ cao biển hiệu ủng hộ TikTok bên ngoài Tòa nhà Quốc hội Mỹ vào năm 2024 tại Washington. Ảnh: Getty Images
Jake Bjorseth, người sáng lập công ty quảng cáo Trndsttrs chuyên về Thế hệ Z, cho rằng việc ứng dụng này sử dụng thuật toán dựa trên sở thích thay vì các liên hệ cá nhân để kết nối những người có cùng chí hướng là điều đã mang lại lợi thế cho TikTok.
TikTok cũng đã thay đổi tiêu chuẩn về những gì được coi là mong muốn trong nội dung truyền thông xã hội.
Nền tảng thân thiện với người mới bắt đầu này có các video được tạo mà không cần bộ lọc, thiết lập ánh sáng hoặc âm thanh ở cấp độ sản xuất. Bjorseth cho biết những người sáng tạo TikTok có thể phát triển mối quan hệ thân mật hơn với những người theo dõi họ vì họ có vẻ chân thực hơn.
Nền tảng này có rất nhiều lời chỉ trích. Một số chuyên gia cho rằng TikTok, giống như các trang mạng xã hội khác, có thể gây nghiện và thúc đẩy chi tiêu không cần thiết.
Những người khác cáo buộc TikTok khuyến khích hành vi có hại, như các cô gái tham gia vào các nghi thức chăm sóc da dành cho phụ nữ lớn tuổi.
Tuy nhiên, đối với những người chỉ trích không thương tiếc TikTok nếu nó biến mất, một bộ phận người hâm mộ vẫn hy vọng điều đó sẽ không xảy ra.
Thời trang và phụ kiện
Casey Lewis, một nhà phân tích xu hướng có trụ sở tại New York, cho biết sức ảnh hưởng của TikTok trong lĩnh vực thời trang lần đầu tiên trở nên rõ ràng với cô khi các video về đôi giày gỗ Boston của Birkenstock chiếm lĩnh mục "For You" của cô vào năm 2022.
Khi số lượng video trên TikTok tăng đột biến, những người sáng tạo video đã thông báo cho người theo dõi họ nơi họ có thể tìm thấy những đôi guốc đột nhiên bán hết.
Lewis thấy điều này thật kỳ lạ vì anh trai cô, người mà cô mô tả là một "anh chàng thích hội nam sinh" chứ không phải tín đồ thời trang, lại đi đôi giày đế bần thoải mái này khi còn học đại học.
Rất nhiều cơn sốt xuất phát từ TikTok chỉ kéo dài một hoặc hai tuần trước khi mất dần sức hút. Ảnh: Reuters
Cô cho biết: "Tôi không phải là nhà tâm lý học, nhưng tôi chắc chắn có một số trường hợp tâm lý khiến não bạn chuyển từ suy nghĩ như 'Lạ thế nào? Đó có phải là thời trang không?' rồi đột nhiên bạn bị ám ảnh bởi nó".
Tốc độ mà các xu hướng hình thành từ TikTok có thể gây chóng mặt. Trong năm qua, những bộ trang phục màu hồng nóng bỏng của "Barbiecore" cùng tồn tại với vẻ ngoài cố tình không gợi cảm của "dadcore" – hãy nghĩ đến giày thể thao trắng thô, quần jeans rộng thùng thình và áo polo.
Lewis cho biết, mặc dù dàn diễn viên "cốt lõi" luân phiên có thể không thúc đẩy những người ủng hộ họ mua toàn bộ tủ quần áo, nhưng họ "đang tác động đến chi tiêu theo những cách nhỏ và điều đó sẽ cộng dồn lại".
Daniella López White, 21 tuổi, mới tốt nghiệp đại học với ngân sách eo hẹp, cho biết những người có sức ảnh hưởng trên TikTok đã cung cấp mẹo tìm quần áo giá cả phải chăng nhưng cũng kết nối cô với những người sáng tạo thời trang ngoại cỡ dành cho phụ nữ có thân hình lớn, điều này khiến cô tự tin hơn.
Cô cho biết: "Những xu hướng TikTok đó thực sự giúp tôi tìm ra bộ phận nào trên cơ thể mà tôi muốn làm nổi bật và cảm thấy dễ thương, đồng thời vẫn thể hiện được phong cách của mình".
Đồ ăn
Với các video nấu ăn dễ làm theo và mẹo vặt thông minh, TikTok đã trở thành điểm đến lý tưởng cho những người nấu ăn tại nhà trong đại dịch Covid-19. Nền tảng này đã biến những nguyên liệu bình dân trở thành ngôi sao và nhận được sự chứng thực từ nhiều người nổi tiếng trong thế giới ẩm thực.
"Thành thật mà nói, mỗi ngày tôi đều ngạc nhiên trước sức sáng tạo của cộng đồng FoodTok", chủ nhà hàng kiêm đầu bếp Gordon Ramsay chia sẻ trong một video TikTok vào cuối năm 2023.
Một loại bánh tortilla cực cay xuất hiện trên TikTok và các trang mạng xã hội khác. Ảnh: Paqui
Giống như phong cách quần áo của các thời đại trước, các loại thực phẩm đã lỗi thời đã được hồi sinh thông qua TikTok. Doanh số bán phô mai tươi tại Hoa Kỳ đã tăng 34 phần trăm từ tháng 4/2022 đến tháng 4/2024 sau khi các video quảng cáo kem phô mai tươi, bánh mì nướng phô mai tươi và các công thức nấu ăn khác đạt được hàng triệu lượt xem.
Ben Sokolsky, tổng giám đốc bán hàng và tiếp thị của công ty sữa Daisy Brand có trụ sở tại Hoa Kỳ, cho biết phô mai tươi đang chứng kiến mức tăng trưởng bền vững cao nhất trong gần 50 năm. Sokolsky cho biết sản phẩm sữa đông này từng là một "hiện tượng bí mật", nhưng phương tiện truyền thông xã hội đã giúp khách hàng mới biết đến lợi ích của nó.
Các chủ đề lan truyền trên TikTok thậm chí còn tạo ra các phiên bản tương tự. Vào mùa hè năm 2023, TikTokker Olivia Maher đã đăng những gì cô gọi là "bữa tối dành cho con gái" gồm bánh mì, phô mai, dưa chua và nho. Nó đã gây sốt, với hơn 1,6 triệu lượt xem. Một số sách dạy nấu ăn "bữa tối dành cho con gái" đã sớm xuất hiện sau đó.
Nhưng sự háo hức muốn thử những món ăn hợp thời lại có mặt trái. Một thiếu niên 14 tuổi ở Massachusetts đã tử vong sau khi thử thách ăn một loại bánh tortilla cực cay xuất hiện trên TikTok và các trang mạng xã hội khác.
Kết quả khám nghiệm tử thi cậu bé, người bị khuyết tật tim bẩm sinh, cho thấy việc ăn một lượng lớn chiết xuất ớt đã gây ra cái chết của cậu bé. Paqui, nhà sản xuất loại khoai tây chiên này, đã thu hồi sản phẩm khỏi thị trường.
Làm đẹp
TikTok đã làm đảo lộn ngành công nghiệp mỹ phẩm bằng cách dán nhãn các thành phần là phương thuốc kỳ diệu tiếp theo hoặc cần tránh, đồng thời đăng tải các video ghi lại cảnh mọi người vui vẻ thoa hoặc tán dương thành phần trong chuyến mua sắm mới nhất của họ.
Những người có sức ảnh hưởng trên TikTok và những nơi khác đã biến tàn nhang thành một sản phẩm hữu ích với các clip hướng dẫn cách tạo tàn nhang giả bằng bút chì kẻ mày hoặc bông cải xanh.
“Coastal grandma” - là xu hướng thời trang phổ biến trên TikTok. Ảnh: TikTok/@lexnicoleta
Phong cách thẩm mỹ "cô gái sạch sẽ", một phiên bản đổi tên của phong cách trang điểm không trang điểm, đã thúc đẩy cả các thương hiệu xa xỉ và dược phẩm nhanh chóng tung ra các phiên bản kem dưỡng da và dầu dưỡng môi của riêng họ.
Một số người dùng TikTok kỳ cựu đã lưu ý rằng nền tảng này gần như quá tốt trong vai trò vừa là người định hình xu hướng vừa là công cụ tìm kiếm mua sắm. Một danh mục video làm đẹp phổ biến cho thấy những người có sức ảnh hưởng "dọn dẹp" những ngăn kéo chứa đầy những đống son môi, phấn má hồng và bảng phấn mắt hầu như không sử dụng.
Mặc dù mong muốn được nhấp chuột có thể khuyến khích những người sáng tạo nội dung theo đuổi cùng xu hướng trang điểm và làm tóc, nhưng những người bảo vệ TikTok lại cho rằng nền tảng này đã buộc các thương hiệu tạo ra sản phẩm phù hợp với nhiều tông màu da và loại tóc hơn.
Tiffany Watson, người hiện có hơn 31.000 người theo dõi trên TikTok, cho biết nền tảng này đã quảng bá hình ảnh cái đẹp toàn diện hơn so với các trang web khác.
Cô cho biết: "Tôi thấy TikTok đa dạng hơn vì với mỗi video bạn vuốt, bạn sẽ thấy một người mới".
(Theo: AFP)
