Hiện nay, vẫn còn nhiều tranh luận về tên gọi của Bến Nhà Rồng, tuy nhiên, cách giải thích phổ biến hiện nay cho rằng: Bến là chỉ Bến Nghé, là một bến thuyền nằm trên sông Tân Bình, tên gọi trước đây của sông Sài Gòn. Sông Tân Bình được ghi nhận trong Gia Định thành thông chí, bộ địa chí về vùng đất Nam bộ thế kỉ XIX của Trịnh Hoài Đức: Tân Bình giang ở trước thành Gia Định thuộc địa bàn phủ Tân Bình, tục gọi là sông Bến Nghé. Sông rộng 142 tầm, sâu 10 tầm, nước ròng hết mức sâu 13 thước (khoảng 5 m), sông rộng lớn nước sâu và trong. Bến Nghé tên chữ là Ngưu Chử. Sông rộng, sâu, tương truyền nhiều cá sấu, từng đàn, đuổi nhau rống lên như nghé gọi bầy, cho nên đặt tên như thế.
Nhà Rồng là nhà trụ sở hãng Vận tải Hoàng đế (Messageries Imperials), một hãng tàu của người Pháp, được xây dựng vào khoảng năm 1863. Kiến trúc tòa nhà theo phong cách kiến trúc phương Tây nhưng trên nóc nhà gắn hai con rồng lớn bằng đất nung tráng men xanh, châu đầu vào mặt trăng theo mô típ “Lưỡng long chầu nguyệt” - một kiểu trang trí quen thuộc của đình chùa Việt Nam, vì thế mà có tên Nhà Rồng.
Sách "Địa lý Gia Định - Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh" cho biết, thủ phủ của Gia Định xưa gồm toàn bộ Nam Bộ nước ta, đặt tại Bến Nghé có rất nhiều điều kiện thuận lợi với địa lí tốt lành không đâu sánh bằng. Đây là cả một vùng rộng lớn mà hàng năm không bị lũ lụt như ở Đồng bằng sông Cửu Long. Nơi đây cũng có nhiều giếng nước ngọt và khi hậu dễ chịu nên thành nơi đất lành chim đậu cho dân chúng quy tập làm ăn sinh sống. Đồng thời, cũng là nơi tập kết chiến lược cho thủy quân gìn giữ an ninh trật tự cho miền Nam của Tổ quốc.
Bến Nghé trong quá khứ đã là một thương cảng nổi tiếng của Nam bộ nước ta, dưới sông thuyền bè tấp nập hàng nghìn chiếc. Từ Bến Nghé có đường thủy đi khắp Nam Bộ rất thuận tiện. Gia Định thành thông chí cho biết thêm: Những tàu buôn của nước ta và các nước, tàu biển ghe sông và tàu thuyền lớn nhỏ đậu liên tiếp, cột buồm nối nhau, là một nơi đại đô hội. Nơi đây đã từng là một trong những cảng lớn nhất và quan trọng nhất của khu vực Đông Nam Á.
Năm 1859, giặc Pháp từ Đà Nẵng kéo quân vào Nam, tiến vào sông Bến Nghé rồi đánh thành Gia Định. Bến Nghé thường được nhắc đến trong thơ văn yêu nước thế kỉ XIX. Nguyễn Đình Chiểu cũng viết trong Văn tế Trương Định như sau: “Trời Bến Nghé mây mưa sùi sụt, thương đấng anh hùng gặp bước gian truân; Đất Gò Công cây cỏ ủ ê, cảm hiềm thần tử hết lòng trung ái”.
Bến Nhà Rồng ngày nay là nơi thu hút khách du lịch. Ảnh: vietnam.vnanet.vn
Nơi Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước
Ngày 5.6.1911, từ bến cảng Nhà Rồng, người thanh niên tràn đầy hoài bão cách mạng Nguyễn Tất Thành dưới tên gọi Văn Ba đã quyết tâm ra đi tìm con đường cứu nước cho dân tộc trên con tàu Đô đốc Amiral Latouche Tréville thuộc hãng Năm Sao (Chargeurs Reunis).
Trải nghiệm và thấu hiểu những nguyên nhân không thành công của các phong trào yêu nước đầu thế kỉ XX của các bậc tiền bối, với nhãn quan chính trị và nhiệt huyết của tuổi trẻ, Nguyễn Tất Thành đã sang phương Tây để tìm hiểu các nước rồi trở về giúp đồng bào mình: “Tôi muốn đi ra nước ngoài xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm như thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta”.
Ngày 6.7.1911, tàu cập bến cảng Mác-Xây, mảnh đất của nước Pháp là nơi đầu tiên mà Nguyễn Tất Thành đặt chân tới và phát hiện ra điều ngạc nhiên nhất: Ở đây cũng có những người nghèo như Việt Nam. Từ đó, Người quyết tâm sử dụng lao động làm phương tiện đi tìm chân lí. Trên hành trình tìm đường cứu nước, Người đã đến nhiều quốc gia châu Á, châu Âu, châu Mỹ, châu Phi... hiểu thấu bản chất của chủ nghĩa đế quốc, nỗi thống khổ và số phận của dân tộc thuộc địa. Với tầm nhìn rộng lớn, phân tích các xu thế tư tưởng và cách mạng của thời đại, người đã đến với chủ nghĩa Mác - Lênin và quyết tâm đi theo con đường của Cách mạng Tháng Mười, con đường của cách mạng vô sản thế giới.
Từ bến Nhà Rồng, sau 30 năm bôn ba khắp năm châu, vừa lao động, vừa học tập, nghiên cứu lí luận và thực tiễn cách mạng thế giới, Nguyễn Ái Quốc đã trở về tổ quốc, mang theo một tài sản vô cùng quý báu, đó là con đường cách mạng, con đường giải phóng dân tộc Việt Nam. Con đường cách mạng Việt Nam mà Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh xây đắp là nền tảng cho mọi thắng lợi của Cách mạng Việt Nam.
Kinh nghiệm tham quan Bến Nhà Rồng
Bến Nhà Rồng, một trong những địa điểm lịch sử nổi tiếng tại TP.HCM, không chỉ mang giá trị văn hóa mà còn là nơi lưu giữ những dấu ấn lịch sử quan trọng của dân tộc Việt Nam. Nơi đây, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lên tàu Amiral Latouche Tréville ra đi tìm đường cứu nước vào năm 1911.
Bến cảng Nhà Rồng
1. Thời gian thích hợp để tham quan
Để có một chuyến tham quan Bến Nhà Rồng trọn vẹn, việc chọn thời điểm thích hợp là rất quan trọng. Thời gian từ tháng 12 đến tháng 4, khi thời tiết ở TP.HCM mát mẻ và ít mưa, là lý tưởng nhất. Tránh đi vào mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11, khi khí hậu ẩm ướt và có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm tham quan.
2. Cách di chuyển đến Bến Nhà Rồng
Bến Nhà Rồng tọa lạc tại số 1 Nguyễn Tất Thành, quận 4, TP.HCM, gần trung tâm thành phố. Du khách có thể dễ dàng di chuyển đến đây bằng nhiều phương tiện khác nhau:
- Xe máy: Phương tiện cá nhân này rất tiện lợi cho việc di chuyển trong thành phố. Du khách có thể tự do lựa chọn đường đi và thời gian di chuyển.
- Xe buýt: Các tuyến xe buýt số 01, 02, và 56 có điểm dừng gần Bến Nhà Rồng, thuận tiện cho du khách không có phương tiện cá nhân.
- Taxi hoặc xe công nghệ: Đây là lựa chọn an toàn và nhanh chóng, đặc biệt cho những du khách lần đầu đến TP.HCM và chưa quen với giao thông nơi đây.
Nơi in dấu chân Bác
3. Những điểm tham quan tại Bến Nhà Rồng
Khu di tích lịch sử:
Tại khu di tích, du khách có thể tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh qua những tư liệu, hình ảnh và hiện vật được trưng bày. Các phòng trưng bày được sắp xếp khoa học và dễ hiểu, giúp du khách dễ dàng theo dõi và nắm bắt thông tin.
Bảo tàng Hồ Chí Minh – Chi nhánh TP.HCM:
Bảo tàng Hồ Chí Minh – Chi nhánh TP.HCM là nơi lưu giữ và trưng bày nhiều hiện vật, tư liệu quý giá về cuộc đời và sự nghiệp của Bác Hồ. Du khách sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng những kỷ vật của Người, những hình ảnh lịch sử, và các hiện vật liên quan đến hành trình tìm đường cứu nước.
Khu vườn cây xanh và cảnh quan:
Khuôn viên Bến Nhà Rồng được trang trí bằng nhiều cây xanh và hoa, tạo nên không gian thoáng đãng, mát mẻ. Du khách có thể tản bộ, thư giãn và chụp ảnh tại đây.
Bảo tàng Hồ Chí Minh
4. Kinh nghiệm khi tham quan
Nghiên cứu trước khi đi:
Trước khi đến tham quan, du khách nên tìm hiểu trước về lịch sử Bến Nhà Rồng và các sự kiện liên quan để có cái nhìn tổng quan và sâu sắc hơn. Điều này cũng giúp du khách dễ dàng nắm bắt và hiểu rõ hơn các tư liệu, hiện vật được trưng bày.
Mang theo nước uống và đồ ăn nhẹ:
Dù khu vực tham quan có các dịch vụ ăn uống, nhưng mang theo nước uống và đồ ăn nhẹ là cần thiết, đặc biệt khi bạn đi cùng gia đình hoặc nhóm bạn.
Trang phục và giày dép thoải mái:
Do phải di chuyển nhiều và có thể phải đi bộ lâu, du khách nên chọn trang phục và giày dép thoải mái. Nên mang theo nón hoặc ô để tránh nắng, đặc biệt vào mùa hè.
Tôn trọng nội quy tham quan:
Khi tham quan, du khách cần tuân thủ các quy định của khu di tích, không gây ồn ào, không xả rác và không chạm vào các hiện vật trưng bày.
