Vụ việc bắt nguồn từ việc Fendi hợp tác với một nghệ nhân Hàn Quốc để ra mắt mẫu túi đặc biệt, trong đó sử dụng kỹ thuật đan tương tự nút thắt Trung Quốc. Tuy nhiên, trong chiến dịch quảng bá, Fendi gọi đây là "nút thắt truyền thống Hàn Quốc" và ngầm khẳng định nguồn gốc của nó từ văn hóa Hàn Quốc. Điều này đã gây ra phản ứng mạnh mẽ từ công chúng Trung Quốc, khi nhiều người cho rằng đây là hành vi "chiếm đoạt văn hóa" hoặc thậm chí "đánh cắp văn hóa."
Video quảng bá do thương hiệu Fendi đăng tải gây tranh cãi
Nút thắt Trung Quốc là một kỹ thuật thủ công có lịch sử lâu đời, bắt nguồn từ thời thượng cổ khi con người dùng dây thắt nút để ghi nhớ sự kiện. Các tài liệu lịch sử và di vật khảo cổ cho thấy kỹ thuật này đã xuất hiện ít nhất từ năm 400 TCN, với hiện vật được tìm thấy trong lăng mộ Mã Vương Đôi.
Nút thắt Trung Quốc là một loại hình thủ công đặc trưng của người Hán, mang đậm tinh hoa văn hóa và trí tuệ của nền văn minh cổ đại Trung Hoa. Kỹ thuật này có lịch sử lâu đời, bắt nguồn từ việc thắt nút trong may vá thời kỳ Đồ Đá Cũ, sau đó phát triển thành phương thức ghi chép nghi lễ dưới triều đại nhà Hán, và dần dần trở thành nghệ thuật trang trí tinh xảo như ngày nay.
Nút thắt Trung Quốc được làm từ một sợi dây duy nhất, thông qua các kỹ thuật thắt, buộc, xỏ, đan, quấn, cuốn, rút… tạo nên những hoa văn tinh tế, mang ý nghĩa sâu sắc về phong thủy và phúc lành. Từ thời Đường – Tống, loại hình thủ công này đã được sử dụng phổ biến trong trang trí. Đến thời Minh – Thanh, con người bắt đầu đặt tên cho từng kiểu thắt nút và gán cho chúng những biểu tượng văn hóa riêng biệt. Với giá trị nghệ thuật và ý nghĩa phong thủy sâu sắc, kỹ thuật này được gọi chung là "nút thắt Trung Quốc."
Trong khi đó, Fendi nhấn mạnh rằng kỹ thuật này là "maedeup" truyền thống của Hàn Quốc, dựa trên quan điểm của một nghệ sĩ Hàn Quốc rằng nó có nguồn gốc từ triều đại Joseon (thế kỷ 14). Tuy nhiên, các tài liệu lịch sử của Hàn Quốc về kỹ thuật này vẫn còn hạn chế, và chính phủ Hàn Quốc trước đây từng thừa nhận rằng kỹ thuật này có xuất phát điểm từ Trung Quốc.
Bộ sưu tập mới của Fendi nổi bật ở thiết kế nút thắt dây
Nhiều cư dân mạng Trung Quốc kêu gọi các đại sứ thương hiệu của Fendi, như Đường Yên, Trương Nhược Quân, Tống Vũ Kỳ, bày tỏ lập trường hoặc chấm dứt hợp đồng với thương hiệu này. Trong đó, Trình Tiêu đã tuyên bố hợp đồng hợp tác với Fendi đã kết thúc.
Trình Tiêu từng hợp tác cùng thương hiệu Fendi
Fendi bắt đầu dự án Hand in Hand từ năm 2020, hợp tác với các nghệ nhân thủ công từ nhiều quốc gia để tái sáng tạo dòng túi Baguette biểu tượng của hãng. Sau khi tổ chức triển lãm tại Ý và Nhật Bản, điểm đến thứ ba vào năm 2023 chính là Trung Quốc. Khi đó, Fendi đã tổ chức một triển lãm lớn tại Bắc Kinh, hợp tác với nghệ nhân dân tộc Di để tạo ra một mẫu túi mang đậm phong cách văn hóa dân gian Di. Thiết kế này được xem như "bảo vật" của triển lãm, thể hiện sự tôn vinh văn hóa bản địa.
Tuy nhiên, khi mở rộng dự án đến Hàn Quốc vào năm 2024, Fendi lại vướng vào tranh cãi. Hãng đã hợp tác với nghệ sĩ Kim Eun-Young, người được giới thiệu là đã nghiên cứu kỹ thuật maedeup (một dạng thắt nút truyền thống của Hàn Quốc) từ những năm 1960. Điều đáng nói là thương hiệu không hề công khai quảng bá dự án này trên tài khoản chính thức, nhưng hình ảnh sản phẩm đã lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội. Khi nhìn vào thiết kế, nhiều người nhận ra sự tương đồng rõ rệt với nút thắt Trung Quốc, làm dấy lên nghi vấn rằng đây là một hành động "chiếm đoạt văn hóa".
Điều khiến dư luận càng thêm phẫn nộ là tạp chí Prestige phiên bản Thái Lan đã giới thiệu dự án này bằng cách khẳng định maedeup là một kỹ thuật đan kết phức tạp của Hàn Quốc. Trước đó, bộ phim CIA: Đặc vụ 2 của Netflix cũng từng gây tranh cãi khi có cảnh một nhân vật Hàn Quốc treo maedeup trong xe để cầu bình an, làm dấy lên lo ngại về việc Hàn Quốc đang "đồng hóa" các yếu tố văn hóa của Trung Quốc vào bản sắc riêng của họ.
Trước phản ứng gay gắt từ cộng đồng mạng Trung Quốc, bộ phận chăm sóc khách hàng của Fendi tại Trung Quốc chỉ đưa ra phản hồi chung chung rằng họ đã ghi nhận vấn đề và đang xác minh, nhưng không đưa ra bất kỳ giải pháp cụ thể nào. Điều này càng khiến dư luận sôi sục, khi nhiều người phát hiện ra rằng tranh cãi liên quan đến dự án đã xuất hiện từ tháng 10 đến tháng 11 năm 2024, nhưng mãi đến ngày 27 tháng 2 năm 2025 mới bùng nổ trên mạng xã hội. Sau khi bị chỉ trích, Fendi đã âm thầm xóa một số nội dung quảng bá trên các nền tảng quốc tế, làm dấy lên nghi vấn về cách thương hiệu này xử lý khủng hoảng.
Sự việc này không chỉ khiến Fendi mất điểm trong mắt người tiêu dùng Trung Quốc mà còn gợi nhớ đến các vụ tranh cãi trước đây liên quan đến việc "chiếm đoạt văn hóa" của Hàn Quốc.
