"Nổi gió" (1966)
Tác phẩm kinh điển của đạo diễn Huy Thành được chuyển thể từ vở kịch cùng tên của tác giả Đào Hồng Cẩm. Đây là bộ phim đầu tiên của điện ảnh cách mạng tập trung phản ánh cuộc chiến tranh tại miền Nam. Nhân vật trung úy Phương thuộc quân đội Việt Nam Cộng hòa và chị gái Vân hoạt động trong hàng ngũ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam. Cuộc hội ngộ đầy nước mắt của hai chị em sau nhiều năm xa cách nhanh chóng rơi vào xung đột khi nhận ra lập trường đối lập. Từ đó, câu chuyện gia đình họ rẽ sang bi kịch.
Vân và con trai bị bắt vào trại tập trung. Sau khi chồng và con hy sinh, chị vượt lên nỗi đau và tiếp tục hoạt động cách mạng dưới vỏ bọc người điên. Nhờ sự kiên cường và cảm hóa, Vân giúp Phương và nhiều người lính quay về với chính nghĩa. Cảnh kết thúc với hình ảnh Phương rửa mặt bên dòng sông sáng rực ánh nắng, cùng nụ cười nhân hậu của chị gái, là một cái kết tràn đầy hi vọng.
Với sự thể hiện xuất sắc của Thế Anh và Thụy Vân, bộ phim để lại dư âm sâu lắng, góp phần tạo nên một biểu tượng điện ảnh thời kỳ chiến tranh. Nổi gió giành Bông Sen Vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần đầu tiên.
"Cánh đồng hoang" (1979)
Tác phẩm của NSND Hồng Sến lấy bối cảnh tại Đồng Tháp Mười, kể về cuộc sống kháng chiến của vợ chồng Ba Đô giữa mênh mông sông nước. Họ vừa làm ruộng, nuôi con, vừa đảm nhận nhiệm vụ quan trọng là giữ liên lạc cho lực lượng cách mạng. Trong bối cảnh trực thăng Mỹ liên tục càn quét, họ vẫn kiên cường bám trụ. Khi Ba Đô hy sinh, người vợ đã dũng cảm bắn hạ máy bay địch để trả thù.
Một trong những cảnh gây nhiều tranh cãi nhưng đầy chiều sâu nhân văn là hình ảnh bức ảnh gia đình rơi ra từ ngực phi công Mỹ khi anh ta bị bắn. Cảnh phim thể hiện sự đồng cảm, rằng kẻ thù cũng là con người với gia đình, với nỗi đau. Bộ phim thể hiện thông điệp nhân đạo sâu sắc qua thủ pháp điện ảnh đối lập.
Diễn xuất của Lam Tới và Thúy An cùng bàn tay tài hoa của đạo diễn đã tạo nên một kiệt tác điện ảnh. Phim đoạt huy chương vàng tại Liên hoan phim quốc tế Moskva năm 1981 và trở thành biểu tượng của tinh thần "dựa vào dân để đánh Mỹ".
"Ván bài lật ngửa" (1982–1987)
Bộ phim đen trắng dài 8 tập về đề tài tình báo do Hãng phim Giải Phóng sản xuất, với phần kịch bản của Trần Bạch Đằng (bút danh Nguyễn Trương Thiên Lý) và đạo diễn Khôi Nguyên (Lê Hoàng Hoa). Tác phẩm xoay quanh hành trình của nhân vật Nguyễn Thành Luân – một điệp viên đầy mưu trí, do nghệ sĩ Nguyễn Chánh Tín thủ vai. Bên cạnh anh là các nhân vật nổi bật như nữ điệp viên Thùy Dung do Thúy An thể hiện.
Bộ phim được xem là đỉnh cao của dòng phim tình báo Việt Nam, mang đến hình ảnh người chiến sĩ ngầm mưu trí, gan dạ trong cuộc chiến đầy cam go. Ván bài lật ngửa giành nhiều giải thưởng lớn, trong đó có Bông Sen Bạc và giải Nam diễn viên chính xuất sắc năm 1985.
"Biệt động Sài Gòn" (1986)
Dưới sự chỉ đạo của đạo diễn Long Vân, bộ phim 4 tập Biệt động Sài Gòn đã khắc họa những chiến công vang dội của lực lượng biệt động thành trong kháng chiến chống Mỹ. Từ bối cảnh rực lửa chiến tranh cho đến những câu chuyện tình cảm sâu lắng, bộ phim vừa kịch tính vừa xúc động.
Ra mắt năm 1986, tác phẩm nhanh chóng trở thành hiện tượng phòng vé và giúp dàn diễn viên như Thương Tín, Thanh Loan, Quang Thái,… trở thành những tên tuổi lớn. Đến nay, sau hơn 30 năm, Biệt động Sài Gòn vẫn luôn là một phần ký ức không thể phai trong lòng người xem mỗi dịp 30/4.
"Giải phóng Sài Gòn" (2005)
Được sản xuất nhân dịp kỷ niệm 30 năm giải phóng miền Nam, bộ phim của đạo diễn Long Vân tái hiện những chiến dịch quan trọng như giải phóng Buôn Mê Thuột, tiến vào Sài Gòn. Các nhân vật trong phim là những nhân vật lịch sử thật: Tổng bí thư Lê Duẩn, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Phạm Hùng, Lê Đức Thọ,...
Dựa trên tác phẩm văn học Sài Gòn - Bản hùng ca của nhà văn Hoàng Hà, phim không sử dụng kỹ xảo mà vẫn tạo được không khí chân thực, hào hùng. Với tổng kinh phí lên tới 12,5 tỷ đồng và thời gian thực hiện suốt 13 năm, Giải phóng Sài Gòn được đánh giá là bộ phim lịch sử đầy cảm xúc và công phu.
"Đừng đốt" (2009)
Lấy cảm hứng từ cuốn nhật ký của bác sĩ - liệt sĩ Đặng Thùy Trâm, bộ phim của NSND Đặng Nhật Minh khắc họa hình ảnh một người phụ nữ Việt Nam kiên cường, nhân hậu trong khói lửa chiến tranh. Minh Hương vào vai chính đã thể hiện trọn vẹn vẻ đẹp tâm hồn, lý tưởng cao cả và bản lĩnh sống của nữ bác sĩ quân y.
Bên cạnh câu chuyện về lòng yêu nước, phim còn cho thấy sự cảm hóa giữa hai chiến tuyến – đặc biệt là qua nhân vật lính Mỹ giữ cuốn nhật ký. Đừng đốt giành hàng loạt giải thưởng lớn như Bông Sen Vàng, Cánh Diều Vàng và được chọn tham gia tranh cử giải Oscar cho Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc.
"Mùi cỏ cháy" (2011)
Đạo diễn Nguyễn Hữu Mười đã mang đến một tác phẩm cảm động về bốn sinh viên trẻ ra trận tại chiến trường Quảng Trị. Dựa trên nhật ký Mãi mãi tuổi 20 của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc, bộ phim ghi lại ký ức của người lính Hoàng – người duy nhất sống sót sau trận chiến ác liệt.
Không quá nhiều cảnh bom đạn, Mùi cỏ cháy chạm đến cảm xúc người xem bằng sự giản dị và chân thực trong từng chi tiết. Phim giành nhiều giải thưởng lớn như Bông Sen Bạc, Cánh Diều Vàng cho âm nhạc, quay phim, biên kịch,… và được chọn làm đại diện Việt Nam tranh giải Oscar năm 2012.
