Nếu thế hệ trước từng xem công việc như một đặc ân và chấp nhận những điều kiện không rõ ràng chỉ để có chỗ đứng, thì Gen Z lại đặt ra tiêu chuẩn riêng. Họ yêu cầu sự minh bạch về chế độ đãi ngộ, lương thưởng, giờ giấc làm việc – những thứ đáng lẽ phải là hiển nhiên từ lâu. Họ không tìm việc chỉ để có việc, mà tìm nơi xứng đáng để cống hiến.
Không chỉ Gen Z, mà cả Gen Y cũng thể hiện sự thay đổi trong thái độ tuyển dụng. Hiện tượng "ghosting" – biến mất không dấu vết – không chỉ xảy ra giữa các ứng viên mà còn là phản ứng tự nhiên với một quy trình tuyển dụng rườm rà, thiếu tôn trọng thời gian của ứng viên. Tại Mỹ, nếu một nhà tuyển dụng gọi ba lần mà không nhận được phản hồi, họ xem đó là bị "phớt lờ". Nhưng có bao giờ họ tự hỏi liệu chính quy trình của mình đã khiến ứng viên không muốn tiếp tục?
Thực tế cho thấy, quan điểm về công việc của thế hệ trẻ không còn như trước. Họ không còn cam chịu, mà chủ động tìm kiếm môi trường phù hợp với mình – nơi họ có thể phát huy hết khả năng, được trả lương tương xứng và quan trọng hơn, có thời gian để sống đúng nghĩa. Họ không sẵn sàng đánh đổi tất cả chỉ để lấy một công việc không rõ tương lai.
Dù một số nhà tuyển dụng tỏ ra không hài lòng, nhưng thực tế không thể chối bỏ: đến năm 2030, Gen Z sẽ là lực lượng lao động chủ lực. Các doanh nghiệp có hai lựa chọn: thích nghi hoặc tự đào thải. Nếu vẫn giữ suy nghĩ "ứng viên nên biết ơn vì có việc làm", nhưng lại bắt họ trải qua nhiều vòng phỏng vấn, thử việc không lương, làm việc với lịch trình thất thường và sa thải không lời giải thích, thì chuyện "ghosting" chỉ là hệ quả tất yếu.
Sự biến mất của ứng viên trẻ không chỉ phản ánh sự thay đổi trong tư duy tìm việc, mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh cho cách làm việc lỗi thời. Người lao động trẻ hiểu rõ giá trị của mình, và họ sẽ không ở lại một nơi không xứng đáng. Họ không ngại tìm cơ hội mới, nơi họ không chỉ là người làm thuê, mà là người có tiếng nói.
Vậy thay vì phàn nàn về Gen Z, có lẽ đã đến lúc các doanh nghiệp tự đặt câu hỏi: Chúng ta đang tìm kiếm nhân tài, hay đang khiến họ rời xa? Nếu muốn thu hút những con người tài năng, sáng tạo, doanh nghiệp không thể tiếp tục "ra giá", mà phải thực sự lắng nghe. Bởi một khi thị trường lao động đổi chiều, câu hỏi quan trọng không còn là "ứng viên có phù hợp với công ty không?", mà là "công ty có đủ tốt để giữ chân ứng viên không?".
